Πηγή: Women Leaders
Δημοσιογράφος: Κατερίνα Βαλογιάνη

-Όταν λέμε διαφορετικότητα στους χώρους εργασίας, τι ακριβώς εννοούμε, δεδομένου ότι μέχρι στιγμής αυτό που απασχολεί περισσότερο το γίγνεσθαι στη χώρα μας αφορά στις γυναίκες; 

Η διαφορετικότητα, ευτυχώς πλέον, αποτελεί μέσο ενίσχυσης και ανάπτυξης για τον σύγχρονο επιχειρηματικό κόσμο. Η πράξη αποδεικνύει ότι η διαφορετικότητα συνιστά προϋπόθεση επιτυχίας κι όχι μια απλή ηθική επιταγή των καιρών μας. Η πρόσβαση στην αγορά εργασίας είναι δικαίωμα του κάθε πολίτη και δική μας υποχρέωση είναι να διασφαλίσουμε ότι θα γίνεται με όρους δικαιοσύνης. Τον Νοέμβριο του 2020 υπογράψαμε τη «Χάρτα Διαφορετικότητας» η οποία είναι μία πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την προώθηση της διαφορετικότητας στις επιχειρήσεις. Είναι σημαντικό να διασφαλίσουμε ότι κατά τη διάρκεια όλων των εταιρικών διαδικασιών τηρείται και εφαρμόζεται αυστηρά και απαρέγκλιτα η αρχή των ίσων ευκαιριών και της ίσης μεταχείρισης ανεξαρτήτως φύλου, φυλής, χρώματος, εθνικής ή εθνοτικής καταγωγής, γενεαλογικών καταβολών, θρησκευτικών ή άλλων πεποιθήσεων, αναπηρίας ή χρόνιας πάθησης, ηλικίας, οικογενειακής ή κοινωνικής κατάστασης, σεξουαλικού προσανατολισμού, ταυτότητας ή χαρακτηριστικών φύλου. Θα ήθελα όμως να επικεντρωθώ στους συμπολίτες μας με αναπηρία. Η επαγγελματική κατάρτιση και η διασύνδεση των ατόμων στο φάσμα του αυτισμού με την αγορά εργασίας είναι για εμάς ιδιαίτερα σημαντική για την ένταξή τους στην κοινωνία. Εντός του έτους ξεκινάμε το πιλοτικό πρόγραμμα υποστηριζόμενης απασχόλησης για 200 άτομα στο φάσμα του αυτισμού που θα συνδυάζει την εύρεση εργασίας σύμφωνα με τα ενδιαφέροντα, τις δεξιότητες και τις δυνατότητές τους, την πλήρη επιδότηση του μισθού τους και παράλληλα θα ενσωματώνει υπηρεσίες συμβουλευτικής και υποστήριξης στην εργασία. Επιπλέον, με την υπηρεσία του «Προσωπικού Βοηθού» ενισχύουμε την ανεξάρτητη διαβίωση των ατόμων με αναπηρία, την ισότιμη συμμετοχή τους στην κοινωνία και στην αγορά εργασίας και βελτιώνουμε την ποιότητα ζωής τους. Στην ίδια, συμπεριληπτική, λογική εντάξαμε στο πρόγραμμα ενίσχυσης εργοδοτών του ΟΑΕΔ και τρανς άτομα, που χρόνια τώρα βίωναν με τον πιο σκληρό τρόπο τον αποκλεισμό και την απόρριψη. Τώρα έχουν πλέον τη δυνατότητα να κατοχυρώσουν το δικαίωμά τους στην εργασία και στην κοινωνική ζωή. Καταρρίπτουμε τα στερεότυπα και υποστηρίζουμε έμπρακτα κάθε πρωτοβουλία που ενισχύει την ένταξη των πιο ευάλωτων συμπολιτών μας στην αγορά εργασίας.

-Θεωρείτε ότι βρισκόμαστε σε έναν δρόμο συμπερίληψης που είμαστε έτοιμοι να «αγκαλιάσουμε» και να ενσωματώσουμε όλες τις διαφορετικότητες; Όχι μόνο σε επίπεδο επιχειρήσεων, αλλά ευρύτερα ως κοινωνία; 

Χαίρομαι πολύ που η απάντηση στην ερώτησή σας έχει πια πρόσημο θετικό. Η κοινωνία μας έχει διανύσει μια αρκετά μεγάλη απόσταση προς τη διαφορετικότητα, αν και ακόμα έχουμε αρκετό δρόμο μπροστά μας. Έχουμε ξεπεράσει το στάδιο της αποδοχής και έχουμε φτάσει στο στάδιο της αναγνώρισης του πλούτου που φέρνει η διαφορετικότητα στις κοινότητες των ανθρώπων. Η διαφορετικότητα δεν είναι πια στίγμα. Είναι ζητούμενο. Είναι εργαλείο ανάπτυξης και ενίσχυσης της κοινωνίας. Δεν είμαστε, δεν μπορούμε και δεν θέλουμε να είμαστε ίδιοι. Αυτό που θέλουμε κι αυτό για το οποίο οφείλουμε όλοι μαζί ως κοινωνία να παλέψουμε είναι να είμαστε ίσοι. Στόχος μας μια συμπεριληπτική κοινωνία που μας χωρά όλες και όλους και μας εμπνέει να είμαστε ο εαυτός μας.

-Κατά τη διάρκεια της θητείας σας, έχετε δείξει μεγάλη ευαισθητοποίηση σε θέματα προστασίας της οικογένειας, υποστήριξης της μητέρας και βελτίωση της θέσης της στην αγορά εργασίας. Θέλετε να μας μιλήσετε λίγο για τις σημαντικότερες από αυτές και για τα αποτελέσματα που βλέπετε μέχρι στιγμής από την υλοποίησή τους; 

Η στήριξη της οικογένειας και η αντιμετώπιση του δημογραφικού προβλήματος υπήρξε εξαρχής προτεραιότητά μας. Ένα από τα πρώτα μέτρα που σχεδιάσαμε και υλοποιήσαμε ήταν το επίδομα γέννησης 2.000 ευρώ για κάθε παιδί που γεννιέται στη χώρα μας. Η δυνατότητα να έχουν οι μητέρες τη σταθερή εργασία που θέλουν είναι για εμάς εξαιρετικά σημαντική και είναι βασικός στόχος μας να βοηθήσουμε τις γυναίκες να έχουν ισότιμη πρόσβαση στην αγορά εργασίας. Ακριβώς γι’ αυτόν τον λόγο επενδύουμε στην προσχολική αγωγή. Οι βρεφονηπιακοί σταθμοί είναι το κλειδί στην ένταξη των μαμάδων στην αγορά εργασίας την ίδια στιγμή που ενισχύουν το ίδιο το παιδί. Προχωρήσαμε στη χρηματοδότηση της δημιουργίας 50.000 νέων θέσεων για βρέφη και νήπια σε βρεφονηπιακούς σταθμούς και την παράλληλη προώθηση της δημιουργίας 150 νέων Κέντρων Δημιουργικής Απασχόλησης σε τεχνολογικές επιστήμες για παιδιά του γυμνασίου. Ενισχύουμε τη δημιουργία μονάδων παιδικής μέριμνας σε 120 μεγάλες επιχειρήσεις στις οποίες θα μπορούν εργαζόμενες μητέρες να αφήνουν βρέφη και νήπια σε ειδικά διαμορφωμένους χώρους μέσα στις επιχειρήσεις που δουλεύουν. Ακόμα, επενδύουμε στην προώθηση εναλλακτικών μορφών φύλαξης βρεφών μέσα από το πρόγραμμα «νταντάδες της γειτονιάς» είτε εντός της οικογενειακής εστίας είτε στο σπίτι πιστοποιημένου φροντιστή σε περιοχές που δεν υπάρχουν βρεφονηπιακοί σταθμοί. Θεσμοθετήσαμε άδεια πατρότητας 14 ημερών με αποδοχές και γονική άδεια 4 μηνών για κάθε γονέα με επιδότηση για πρώτη φορά από τον ΟΑΕΔ. Επεκτείνουμε το μειωμένο ωράριο εργασίας και στις μητέρες που απέκτησαν τέκνο με τη διαδικασία της παρένθετης μητρότητας και δώσαμε το δικαίωμα σε γονείς και φροντιστές παιδιών έως δώδεκα ετών να επιλέγουν ευέλικτα σχήματα εργασίας, όπως οι ίδιοι θέλουν. Για πρώτη φορά, αναγνωρίζεται στις θετές μητέρες το δικαίωμα στην άδεια λοχείας εννέα εβδομάδων και στην ειδική άδεια προστασίας της μητρότητας διάρκειας έξι μηνών και επιδοτούμενης από τον ΟΑΕΔ. Με αυτές και ακόμα περισσότερες δρασεις καθιερώνουμε την ίση μεταχείριση των δύο φύλων σε σχέση με τον γονεϊκό τους ρόλο, ενώ παράλληλα ενισχύουμε την εξισορρόπηση οικογενειακής και επαγγελματικής ζωής.

-Εσείς είστε μία νέα γυναίκα με πολυεπίπεδη και πολύπλευρη επαγγελματική δραστηριότητα και σε ρόλους που παραδοσιακά θεωρούνται ανδροκρατούμενοι. Ποιες είναι οι σημαντικότερες προκλήσεις που έχετε αντιμετωπίσει στην καριέρα σας; 

Δραστηριοποιούμαι σε ανδροκρατούμενα περιβάλλοντα από την πρώτη στιγμή της επαγγελματικής μου πορείας. Είναι αλήθεια πως οι γυναίκες καλούμαστε συχνά να αποδώσουμε  δέκα φορές καλύτερα από έναν άνδρα για να δικαιολογήσουμε τη θέση μας. Ερχόμαστε, σχεδόν, καθημερινά αντιμέτωπες με σεξιστικά σχόλια και είμαστε υποχρεωμένες να εξηγούμε ξανά και ξανά τα αυτονόητα. Έχουμε δρόμο μπροστά μας μέχρι να ξεπεράσουμε αυτού του είδους τις αναχρονιστικές ιδέες, με τις οποίες πολλές φορές κι εγώ η ίδια έχω έρθει αντιμέτωπη. Από τον άνθρωπο που μου έδειξε τις θέσεις των γραμματέων όταν πήγα πρώτη μέρα στο Υπουργείο μέχρι τον κάμεραμαν που δυσκολεύτηκε να πιστέψει ότι είμαι στη θέση αυτή και με ρώτησε αν έρχεται η Υφυπουργός στην αίθουσα. Τέτοιες συμπεριφορές και σχόλια με πεισμώνουν και κάποιες φορές μπορεί και να με θυμώνουν. Τα στερεότυπα, δεν αλλάζουν μόνο όταν τα συζητάμε ή τα καταγγέλλουμε. Τα στερεότυπα αλλάζουν όταν είμαστε έτοιμες να τα γκρεμίσουμε. Και το κάνουμε. Σε προσωπικό επίπεδο αλλά κυριως ως Πολιτεία. Με λόγια και πολλές περισσότερες πράξεις. Μέχρι τη στιγμή που καμία γυναίκα δεν θα αποτελεί μειοψηφία στον χώρο εργασίας που επιλέγει.

-Όπως κάθε εργαζόμενη γυναίκα, σίγουρα έχετε αντιμετωπίσει διλήμματα, δυσκολίες και προκλήσεις στο να επιτύχετε την πολυπόθητη ισορροπία επαγγελματικής και προσωπικής ζωής. Με ποια φίλτρα λαμβάνετε τις αποφάσεις σας; 

Πολύ σωστά μιλήσατε για μια ισορροπία πολυπόθητη, την οποία και προσπαθώ να επιτύχω. Άλλοτε τα καταφέρνω κι άλλοτε όχι κι αυτό είναι κάτι που θα ήθελα να το πω. Είναι ένας διαρκής αγώνας. Αν όμως από τη θέση της υφυπουργού Εργασίας θεωρούσα ότι η καριέρα και η οικογενειακή ζωή δεν είναι δυνατό να συνδυαστούν από μια γυναίκα, θα ήμουν σίγουρα ανακόλουθη. Στα δικά μου μάτια το πιο δύσκολο απ’ όλα είναι η αλλαγή νοοτροπίας. Tα θετικά πρότυπα που δημιουργούν γυναίκες στην κορυφή αποδεικνύουν πως η ισορροπία μπορεί να επιτευχθεί. Η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, έχει 7 παιδιά και η Τζασίντα Άρντεν, πρωθυπουργός της Νέας Ζηλανδίας, έφερε στον κόσμο μια κόρη ενώ κατείχε τον πρωθυπουργικό θώκο. Οφείλουμε ως Πολιτεία να κάνουμε αυτή την ισορροπία πιο εύκολη για όλες.

-Πέρα από τον θεσμικό σας ρόλο, νιώθετε μία «υποχρέωση» και μία ευκαιρία να συμβάλλετε ως θετικό πρότυπο στις γυναίκες που σας παρακολουθούν; Με ποιον τρόπο φιλοδοξείτε να αφήσετε το δικό σας «προσωπικό αποτύπωμα»;

Πρότυπα για ‘μένα είναι οι γυναίκες που αντεπεξέρχονται σε κάθε δυσκολία και μένουν πιστές στις αξίες τους χωρίς να κάνουν εκπτώσεις. Γυναίκες που, αν το θέλουν, διεκδικούν και κατακτούν με πολλή δουλειά και αφοβία θέσεις ευθύνης. Αν όντως μπορώ να επηρεάσω, έστω στο ελάχιστο, τη σκέψη κάποιων γυναικών αυτό θα ήθελα να τους πω. Να μένουν πιστές στους στόχους τους και να αντιμετωπίζουν με σθένος την κάθε δυσκολία που μπορεί να συναντήσουν στην πορεία τους. Γιατί όπως μου έλεγαν οι δικοί μου γονείς «το μόνο που πρέπει να φοβάσαι είναι μην πέσει ο ουρανός στο κεφάλι σου. Άπαξ και είσαι σίγουρη για κάτι, μην φοβάσαι τίποτα». Αυτό θα ήθελα έμπρακτα να τους μεταφέρω. Να μην φοβούνται να διεκδικούν. Να μην φοβούνται να τα βάζουν με το κατεστημένο. Να μην φοβούνται να στέκονται απέναντι στην ανισότητα και να μην την κανονικοποιούν. 

-Ο χώρος της πολιτικής θα έλεγε κανείς ότι δεν είναι ιδιαίτερα «φιλόξενος» για τις γυναίκες. Τελευταία βλέπουμε μία μεγαλύτερη προσπάθεια για συμπερίληψη των γυναικών σε θέσεις ευθύνης, χωρίς ωστόσο- αναλογικά- το αποτέλεσμα να κρίνεται ικανοποιητικό. Ποια είναι η δική σας εμπειρία και ποια η εκτίμησή σας για το μέλλον; 

Η αλήθεια είναι ότι στην ελληνική πολιτική σκηνή ο αριθμός των εκλεγμένων γυναικών και των γυναικών στην κυβέρνηση είναι από τους χαμηλότερους ανάμεσα τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Οι γυναίκες που θέλουμε να μετέχουμε ενεργά στην πολιτική σκηνή καλούμαστε να δείξουμε ότι μπορούμε να είμαστε αποφασιστικές, δυναμικές, τολμηρές. Καλούμαστε να αποδεικνύουμε πως αξίζουμε τη θέση μας. Από την άλλη οι γυναίκες δεν κρίνονται μόνο για τον πολιτικό τους λόγο και το έργο τους αλλά για την εμφάνιση και τις στιλιστικές επιλογές τους. Οι γυναίκες που θέλουν να συμμετέχουν στα κοινά είναι λίγες, ενδεχομένως αποθαρρυμένες από την κατάσταση που σας περιέγραψα. Απαιτούνται σημαντικές προσπάθειες σε επίπεδο κινητροδότησης, ευαισθητοποίησης και υποστήριξης, για την αύξηση της συμμετοχής των γυναικών σε θέσεις εξουσίας, ευθύνης και ηγεσίας, τη μείωση του χάσματος σε σχέση με τη συμμετοχή των ανδρών, αλλά και τις επιδόσεις σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθώς επίσης και για την ουσιαστική εφαρμογή των ποσοστώσεων που πλέον προβλέπονται στη νομοθεσία. Σύμφωνα με την έκθεση της Παγκόσμιας Τράπεζας για το 2022 η Ελλάδα για πρώτη φορά βρίσκεται στις 12 χώρες παγκοσμίως με πλήρη νομική ισότητα ανδρών-γυναικών. Μέσα σε τρία χρόνια έχουμε, ως Πολιτεία, πετύχει αρκετά και είμαι αισιόδοξη πως θα φτάσουμε σε ίση και ισότιμη εκπροσώπηση γυναικών και ανδρών.

-Ποια είναι από εδώ και πέρα τα σχέδιά σας από τη θέση της Υφυπουργού Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων; 

Η παιδική προστασία είναι, για εμένα και την ομάδα μου, αδιαπραγμάτευτη. Επιτέλους, μπαίνουν κανόνες στις δομές παιδικής προστασίας. Όλοι μαζί παρέχουμε την καλύτερη δυνατή φροντίδα στα παιδιά και δεν αφήνουμε ούτε μια χαραμάδα σε ενδεχόμενο κακοποίησης ή παραμέλησής τους. Ενισχύουμε έμπρακτα την αποϊδρυματοποίηση, μέσω της ενδυνάμωσης του θεσμού της Αναδοχής, αλλά και της θέσπισης και χρηματοδότησης νέων προγραμμάτων, όπως οι Στέγες Ημιαυτόνομης Διαβίωσης που δίνουν τη δυνατότητα σε εφήβους και ενήλικες να μεταβούν από ιδρυματικού τύπου μεγαλύτερες δομές σε μικρά διαμερίσματα εντός πόλεων για να αποβάλλουν όποιο κοινωνικό στίγμα και να προετοιμαστούν για την αυτόνομη διαβίωσή τους. Αυτό που θέλουμε να πετύχουμε συνολικά, είναι η προστασία και η εξασφάλιση ποιοτικής ζωής, χωρίς αστερίσκους, για τα παιδιά, τους ηλικιωμένους και τα άτομα με αναπηρία.